Fotografowanie ogrodów – podstawowe rodzaje kompozycji

Kompozycja jest jednym z głównych czynników, które wpływają na właściwy odbiór zdjęcia. Komponując obraz zestawiasz i rozmieszczasz w kadrze pewne elementy. Stosując świadomie określoną kompozycję możesz skierować wzrok odbiorcy tam, gdzie chcesz, możesz wzmocnić przekaz, przyciągnąć uwagę, wyeksponować temat, wpłynąć na nastrój, nadać obrazom dynamiki albo przeciwnie – harmonii i spokoju. Przemyślana kompozycja to trochę taka manipulacja wzrokiem odbiorcy. Ma ona wielką moc, dlatego warto wiedzieć jak ją umiejętnie wykorzystać.

Jeśli zaczniesz świadomie stosować zasady kompozycji, Twoje zdjęcia od razu staną się lepsze w odbiorze. Pamiętaj, że są to tylko zasady! Warto je jednak poznać, żeby potem móc je świadomie łamać. W końcu prawdziwa sztuka polega na wolności twórczej.

Musisz wiedzieć, że dopóki zdjęcie będzie zgodne z tym, co chcesz przekazać i z Twoją wizją – zawsze będzie to zdjęcie poprawne. Ty decydujesz jak je wykonasz, bo to twoje dzieło, ale jeśli łamiesz zasady, musisz umieć mnie przekonać w jakim celu to robisz. Na początek proponuję więc zacząć od podstawowych kompozycji, poznać je i ćwiczyć – przy okazji nie zabijając kreatywności 😉

Podstawowe zasady kompozycji są stosowane od wieków, nie tylko w fotografii, ale we wszystkich sztukach wizualnych. Zobaczysz je także w projektowaniu architektury krajobrazu. Dlatego chyba najprzyjemniej fotografuje się dobrze zaprojektowane ogrody.

Przeczytaj też  inne wpisy z cyklu „Fotografowanie ogrodu”

Fotografowanie ogrodów – idealne hobby dla ogrodników!

Fotografowanie ogrodów. Jak opowiadać historie aparatem?

Dołącz też do Grupy Fotografia Kwiatów i Ogrodów na facebooku

 

Podstawowe rodzaje kompozycji

Kompozycja centralna

Fotografowany obiekt umieszczony jest w centrum kadru. Kompozycja centralna jest najczęściej stosowaną kompozycją przez początkujących miłośników fotografii. Taka kompozycja nie jest zła, ale może być nudna, jeśli wszystkie kadry układasz w ten sam sposób. No bo ileż można oglądać identycznych zdjęć z kwiatem umieszczonym centralnie? Poza tym, wbrew pozorom nie jest to łatwa kompozycja.

Obiekt powinien wyróżniać się z tła. Dlatego zadbaj o to, aby było ono jednolite. Nawet jeśli tło jest wzorzyste, to centralny obiekt musi się na nim wyróżniać. Ta kompozycja ma jeden mocny punkt, który przyciąga wzrok. Nie wnosi do obrazu dynamizmu i daje wrażenie stabilności. Dobrze wygląda zarówno w kadrze  kwadratowym, jak i prostokątnym.  Nie poprzestań jednak na centralnym umieszczaniu tematu na zdjęciu, zachęcam Cię do spróbowania innych kompozycji.

Trójpodział

Jeśli znudziła ci się centralna kompozycja i nie masz więcej pomysłów, to zasada trójpodziału będzie idealnym sposobem na przejście do kolejnego etapu komponowania obrazu. Ta zasada sprawdza się w większości fotografowanych tematów.

Obraz podzielony jest czterema liniami na 9 równych części – dwie linie pionowe i dwie poziome w równych odstępach. W miejscach przecięć linii powstają 4 mocne punkty (zaznaczone na pomarańczowo). Właśnie w tych miejscach albo w ich pobliżu najlepiej jest umieścić temat zdjęcia.

W zależności od tego, czy fotografujesz obiekty bliskie czy dalekie, znajdujące się w dolnej części kadru lub w górnej, niskie czy wysokie – zdecyduj, który mocny punkt wybierzesz. Zadbaj też o to, aby w kadrze była przestrzeń np. kwiat, który otwiera swój kielich w prawą stronę umieść po lewej stronie i daj mu przestrzeń po prawej.

Wiele aparatów fotograficznych jest wyposażonych w funkcję wyświetlania linii trójpodziału.  Bardzo ułatwia to komponowanie obrazu w czasie fotografowania. Zobacz więc czy twój aparat ma taką funkcję i uruchom ją.

Złoty podział

Reguła złotego podziału jest stosowana od wieków m.in. w malarstwie i architekturze. Oparta jest na matematycznych obliczeniach. Kompozycja ułożona według tej reguły ma wyjątkowe walory estetyczne i jest uporządkowana.  Złoty podział często mylony jest z zasadą trójpodziału. Żeby zobaczyć różnicę porównaj obie siatki. Obraz tutaj jest również podzielony czterema liniami, ale odległości między nimi są inne, a co za tym idzie – obraz składa się z 9 fragmentów o różnych wymiarach.

Podobnie jak przy zasadzie trójpodziału, w miejscach przecięcia linii tworzą się mocne punkty. Są one jednak bliżej centrum zdjęcia. To najlepsze miejsca do wyeksponowania tematu twojego zdjęcia i najbardziej atrakcyjne dla ludzkiego oka.

Kompozycja ukośna

Jeśli chcesz wprowadzić więcej dynamiki do swojej kompozycji – umieść w niej linie ukośne. Taka kompozycja jest często stosowana w fotografii krajobrazu, więc w ogrodzie również możesz ją stosować z powodzeniem. Zwróć uwagę na ukośne linie gałęzi, spadki terenu, ścieżki, płoty czy skośne linie rabat. W mocnych punktach umieść najważniejsze obiekty. Pomimo, że ta kompozycja jest podzielona na 4 trójkąty, co może sprawiać wrażenie harmonii, jest pełna energii.

Kompozycja diagonalna 

Obraz podzielony jest skośnymi liniami, a w miejscach ich przecięcia tworzą się mocne punkty. Aby wyeksponować temat i wzmocnić przekaz umieść obiekt lub obiekty jak najbliżej tych punktów. Kompozycja diagonalna jest uporządkowana, przy czym bardzo ciekawa, bo możesz umieścić w niej kilka obiektów i zestawić je ze sobą tak, aby pokazać m.in. podobieństwo, symetrię, ale też różnice i porównanie. Obiekty umieszczone w mocnych punktach tej kompozycji sprawiają wrażenie jakby ze sobą konkurowały, a jednocześnie wzajemnie się uzupełniają.

 

Linie prowadzące 

Kompozycja oparta na liniach, które prowadzą wzrok odbiorcy w „głąb zdjęcia” lub zmuszają go do dążenia w określonym kierunku. Linie wiodące mogą prowadzić wzrok odbiorcy do tematu zdjęcia i być uzupełnieniem tematu, ale mogą być też świetnym tematem zdjęcia same w sobie. W ogrodach mogą być to ścieżki, płoty, linie rabat, brzegi trawnika, aleje czy pasy kwiatów wzdłuż ścieżek.

Kompozycja C – kształtna i kompozycja S – kształtna

Linie zbudowane na łukach zmuszają do spokojnego oglądania obrazu, leniwie prowadzą wzrok i spowalniają odbiór zdjęcia. Często używa się ich w fotografii krajobrazowej. Takich linii mamy mnóstwo w ogrodach – kręte ścieżki, linie rabat, plamy kolorystyczne na rabatach bylinowych lub w węższym ujęciu łukowato wygięte liście. Kompozycje oparte na liniach nie są ani statyczne ani dynamiczne i zwykle ich zadaniem jest prowadzenie wzroku w głąb obrazu. Mogą nas prowadzić do tematu zdjęcia, ale mogą być też tematem same w sobie.

Kompozycja oparta na trójkątach

Elementy tej kompozycji tworzą wyimaginowany trójkąt lub wpisują się w trójkąt. Kompozycja oparta na trójkątach jest uporządkowana, silna i stabilna. Takie kompozycje można często spotkać w architekturze, malarstwie czy wzornictwie. Na zdjęciu możesz rozmieścić obiekty tak, aby tworzyły jeden trójkąt, ale też możesz wprowadzić więcej „optycznych” trójkątów z innych elementów.

Linia horyzontu

Prawidłowo umieszczona i prosta linia horyzontu jest istotna w fotografii krajobrazowej i w szerszych ujęciach ogrodu. Horyzont może pojawić się też w tle, gdy fotografujesz portrety kwiatów. Zwróć uwagę, żeby linia horyzontu była prosta. Istotna jest też prosta linia zbiorników wodnych. Nie ma nic gorszego od wylewającej się wody ze stawu czy oczka, kiedy nie są one w poziomie. Krzywe zbiorniki wodne i krzywe linie horyzontu to częsty błąd początkujących.

Gdzie umieścić linie horyzontu? Tak jak w przypadku reguły trójpodziału, dzielimy obraz czterema liniami, wtedy dwie linie poziome pokazują gdzie powinna znaleźć się linia horyzontu. Unikaj umieszczania linii horyzontu na środku zdjęcia. Możesz ją umieścić w 1/3 albo w 2/3 obrazu. Jeśli obiekt, który chcesz pokazać na zdjęciu znajduje się na ziemi, to horyzont umieszczasz wzdłuż wyższej linii.  Poświęcasz 2/3 obrazu na „ziemski” temat. Jeśli chcesz pokazać ciekawe niebo lub coś interesującego powyżej linii horyzontu, to umieszczasz ją wzdłuż niższej poziomej linii.

 

 

Na temat kompozycji obrazu można napisać powieść. Zrobiłam więc tylko przegląd kilku podstawowych rodzajów kompozycji, które na początek powinieneś poznać. Poćwicz je, opanuj i stosuj świadomie w określonym celu. Oprócz wspomnianych wyżej kompozycji istnieją jeszcze inne: obramowanie, kompozycja nieparzysta, kompozycja otwarta, kompozycja zamknięta, wertykalna, horyzontalna, głębinowa i kilka innych. Ważny jest też rytm, kierunek i równowaga. Z czasem zauważysz, że na jednym obrazie użyłeś kilku kompozycji jednocześnie! Z czasem przestaniesz też sztywno trzymać się zasad. Póki co, zacznij od podstaw.  Przyjemnej zabawy! I nie zapomnij pochwalić się swoimi zdjęciami w grupie Fotografia kwiatów i ogrodów – Zielona Bombonierka